راهنمای کامل انتخاب روغن گیربکس
مقدمه
به هنگام انتخاب روغن گیربکس، چه مواردی را باید در نظر داشته باشیم؟ آیا تنها مراجعه به دفترچه راهنمای تولیدکننده خودرو کافی است؟ پاسخ این سوال این است که در اکثر موارد، باید به دفترچه راهنمای سازنده خودرو مراجعه کنید تا از نوع و ویژگی‌های روغن گیربکس مناسب آگاه شوید. انتخاب صحیح روغن گیربکس نه تنها برای عملکرد خودرو ضروری است، بلکه می‌تواند هزینه‌های تعمیر و نگهداری را به طور قابل توجهی کاهش دهد. در این مقاله، به بررسی جنبه‌های مختلف انتخاب روغن گیربکس خواهیم پرداخت و به شما کمک خواهیم کرد تا تصمیم درستی بگیرید.
روغن گیربکس چیست؟
روغن گیربکس به عنوان یک مایع حیاتی در سیستم انتقال خودرو عمل می‌کند. این سیال نه تنها برای روغن‌کاری قطعات فلزی و یاتاقان‌های گیربکس طراحی شده است، بلکه از گرم شدن بیش از حد و سایش سیستم دنده نیز جلوگیری می‌کند. با توجه به نوع گیربکس، روغن‌های مختلفی وجود دارند. به طور کلی، گیربکس‌ها به سه دسته تقسیم می‌شوند: گیربکس‌های دستی، گیربکس‌های اتوماتیک و گیربکس‌های دوکلاچه. هر کدام از این نوع‌ها به روغن خاصی نیاز دارند که ویژگی‌های منحصر به فرد خود را داشته باشد.
اهمیت روغن گیربکس
- روانکاری: روغن گیربکس اجزای متحرک را روغن‌کاری کرده و اصطکاک را کاهش می‌دهد، که این امر به افزایش طول عمر اجزای انتقال کمک می‌کند. بدون روغن‌کاری مناسب، سایش و آسیب به دنده‌ها و بلبرینگ‌ها ممکن است به سرعت اتفاق بیفتد.
- خنک‌کنندگی: از گرم شدن بیش از حد سیستم جلوگیری می‌کند. روغن به عنوان یک خنک‌کننده عمل می‌کند و حرارت ناشی از اصطکاک را از بین می‌برد. در برخی موارد، گیربکس‌ها دارای خنک‌کننده‌های خارجی هستند که به بهبود عملکرد خنک‌کنندگی کمک می‌کنند.
- عملکرد هیدرولیک: در گیربکس‌های اتوماتیک، روغن گیربکس به عنوان یک محیط هیدرولیکی عمل می‌کند و عملکرد اجزای هیدرولیک مانند مبدل گشتاور و پک‌های کلاچ را تسهیل می‌کند. این ویژگی امکان تعویض نرم دنده و انتقال نیروی مناسب از موتور به چرخ‌ها را فراهم می‌آورد.
- محافظت از مهر و موم: روغن گیربکس به حفظ یکپارچگی مهر و موم و واشر در جعبه دنده کمک می‌کند. این امر از نشتی مایع جلوگیری می‌کند و از مهر و موم مناسب برای محتوی روغن در جعبه دنده اطمینان حاصل می‌کند.
- تمیز کردن و محافظت: روغن گیربکس حاوی مواد افزودنی است که به تمیز کردن اجزای داخلی جعبه دنده و محافظت از آن‌ها در برابر خوردگی و اکسیداسیون کمک می‌کند. این موضوع می‌تواند به افزایش عمر مفید گیربکس و کاهش نیاز به تعمیرات کمک کند.
راهنمای انتخاب بهترین روغن گیربکس
انتخاب روغن گیربکس مناسب (که به عنوان سیال انتقال نیز شناخته می‌شود) برای اطمینان از عملکرد روان و قابل اعتماد سیستم انتقال خودرو بسیار مهم است. ویژگی‌های روغن گیربکس مناسب به نوع گیربکس (دستی یا اتوماتیک) و نیازهای خاص خودرو بستگی دارد. در انتخاب روغن گیربکس باید به ویژگی‌های کلیدی زیر توجه کنید:
-
ویسکوزیته:
ویسکوزیته یکی از ویژگی‌های مهم روغن دنده است. روغن انتخابی باید ویسکوزیته مناسبی داشته باشد تا از روغن‌کاری صاف و به حداقل رساندن اصطکاک بین قطعات متحرک اطمینان حاصل کند. روغن‌های گیربکس معمولاً در ویسکوزیته‌های مختلفی مانند SAE 75W-90 یا SAE 10W-30 در دسترس هستند. عدد اول نشان‌دهنده عملکرد دمای پایین و عدد دوم نشان‌دهنده عملکرد دمای بالا است. برای تعیین درجه ویسکوزیته صحیح، توصیه‌های سازنده را در نظر داشته باشید.
-
پایداری حرارتی:
روغن گیربکس باید از نظر حرارتی پایدار باشد تا در طیف وسیعی از دماها عملکرد موثری داشته باشد. باید ویسکوزیته و خواص روان‌کنندگی خود را حتی در شرایط دمای بالا حفظ کند تا از گرم شدن بیش از حد و سایش جلوگیری شود.
-
فشار شدید (EP) و خواص ضد سایش:
برای گیربکس‌های دستی و دیفرانسیل، روغن باید دارای فشار شدید و خواص ضد سایش عالی باشد. دنده‌های انتقال در این گیربکس‌ها بار و فشار بالایی را تجربه می‌کنند و افزودنی‌های EP به محافظت در برابر سایش و آسیب کمک می‌کنند.
-
ویژگی‌های اصطکاک:
در گیربکس‌های اتوماتیک، روغن باید خواص اصطکاک مناسبی داشته باشد تا از تعویض دنده‌ها مطمئن شوید و از لغزش کلاچ جلوگیری کند. سیالات گیربکس اتوماتیک (ATF) با اصلاح‌کننده‌های مناسب اصطکاک خاص مورد نیاز برای گیربکس را تامین می‌کنند.
-
سازگاری:
اطمینان حاصل کنید که روغن گیربکس با مواد مورد استفاده در سیستم انتقال شما، از جمله مهر و موم، واشر و قطعات سازگار است. استفاده از روغن ناسازگار ممکن است منجر به نشتی و مشکلات دیگر شود.
-
افزودنی‌ها:
روغن‌های دنده ممکن است حاوی مواد افزودنی باشند که مزایای بیشتری را ارائه می‌دهند، مانند مواد شوینده و پخش‌کننده‌ها برای تمیز نگه‌داشتن گیربکس، عوامل ضد کف برای کاهش تشکیل کف، و بازدارنده‌های خوردگی برای محافظت از اجزای داخلی.
-
مقاومت در برابر اکسیداسیون:
روغن گیربکس باید در طول زمان در برابر اکسیداسیون و تخریب مقاومت کند. اکسیداسیون می‌تواند منجر به تشکیل لجن و رسوبات شود که ممکن است عملکرد انتقال را مختل کند.
-
توصیه‌های سازنده:
همیشه به توصیه‌های سازنده خودرو برای نوع و مارک خاص روغن گیربکس مراجعه کنید. آن‌ها اغلب اطلاعات دقیقی در مورد انتخاب صحیح سیال برای حفظ عملکرد بهینه و پوشش گارانتی ارائه می‌دهند.
-
فاصله‌های سرویس:
فواصل سرویس توصیه شده برای تعویض روغن گیربکس را رعایت کنید. تعمیر و نگهداری منظم به اطمینان از طول عمر و عملکرد مطمئن کمک می‌کند.
توجه به این نکته مهم است که نوع و الزامات روغن گیربکس می‌تواند به طور قابل توجهی بین خودروها و انواع گیربکس (دستی یا اتوماتیک) متفاوت باشد. بنابراین، برای اطمینان از انتخاب صحیح روغن دنده برای خودروی خاص خود، مراجعه به دفترچه راهنمای خودرو و توصیه‌های سازنده ضروری است.
طبقه‌بندی API برای روغن گیربکس
طبقه‌بندی روغن‌های گیربکس خودرو بر اساس استانداردهای API، به شش کلاس تقسیم می‌شود. این طبقه‌بندی الزامات اساسی را بسته به حوزه کاربرد تعریف می‌کند. بسته به رژیم بار غالب در گیربکس، ترکیب متفاوتی از مواد افزودنی مورد نیاز خواهد بود:
- GL-1 : برای گیربکس‌هایی با فشار تماسی کم و سرعت لغزش پایین. در این روغن‌ها از افزودنی‌های آنتی‌اکسیدان، محافظ در برابر خوردگی و کف‌زدا استفاده می‌شود.
- GL-2: در چرخ‌دنده‌های حلزونی برای خودروهای محوری که از نظر بار، دما و سرعت لغزش تحت پوشش API GL-1 نیستند، کاربرد دارد.
- GL-3 : برای گیربکس‌های دستی و گیربکس‌های مخروطی در کامیون‌هایی با سرعت و بار سبک تا متوسط کاربرد دارد. این روغن‌ها دارای افزودنی‌های EP هستند.
- GL-4: برای گیربکس‌های مخروطی و گیربکس‌های هیپووئید در محورهای تحت بار و سرعت سبک و همچنین برای گیربکس ترانس‌اکسل مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- GL-5: مخصوص دنده‌های هیپووئید در محرک‌هایی با محورهای سرعت بالا و یا شرایط گشتاور بالا کاربرد دارد. این روغن‌ها دارای محتوای بالایی از افزودنی‌های EP هستند.
- GL-6 : برای گیربکس‌هایی با افست پینیون بسیار بزرگ کاربرد دارد.
- MT-1: برای گیربکس‌های دستی غیر همگام در اتوبوس‌ها و کامیون‌ها کاربرد دارد
